De minimale gat afstand berekenen

Hoe komt het dat gaten vervormen?

Bij het buigen van plaatwerk verandert het materiaal blijvend van vorm.

Er is sprake van een plastische vervorming op en rondom de zetlijn. In de binnenradius zal het materiaal stuiken en op de buitenradius zal het materiaal rekken. De duw en trekkrachten werken ook op eventuele gaten in deze zone. Hoe dichter het gat bij de zetting ligt, hoe groter de kans dat het gat blijvend vervormt. Vaak is dit niet wenselijk.

Afhankelijk van de materiaaldikte en de groefbreedte is de beschadigings-zone groter of juist kleiner. Hoe dikker het materiaal, hoe breder de groef en hoe groter de vervorming rondom de zetlijn. Tussen de twee indrukkingen die ontstaat door de groef is er vrijwel altijd sprake van vervorming.

Waarom is het belangrijk dat gaten niet vervormen?

Het vervormen van gaten een veelal een ongewenst effect. De gaten zijn zorgvuldig op de juiste plek en in de juiste afmetingen aangebracht. In de deformatiezone verschuiven de gaten en kunnen de gaten buiten een plaatstolerantie of tolerantie op diameter vallen.

Met name bij tapgaten en passingen is dit cruciaal. De kleinste afwijking in een tapgat kan er voor zorgen dat het aanbrengen van een bout onmogelijk wordt. Hetzelfde geldt voor passingen, die aan hoge toleranties voldoen.

Hoe kun je gatvervorming voorkomen?

Het vervormen van gaten is door de constructeur makkelijk te voorkomen door gaten op een veilige afstand buiten de zone waarin de plastische deformatie plaatsvindt te plaatsen. Het gat moet, vanaf de zetting bekeken volledig buiten deze zone liggen. Alleen zo is de ontwerper ervan verzekerd dat de gaten intact blijven.

Hoe kun je de minimale gatafstand berekenen?

De minimale gatafstand kan eenvoudig berekend worden met onze rekentool hieronder.

De minimale afstand tussen gat en zetlijn wordt bepaalt volgens de formules:

Voor ronde gaten:

Ymin = Ri + 2s

Voor slobgaten / sleufgaten:

l ≤ 25 mm: Ymin = Ri + 3s
l > 25 en l ≤ 50 mm: Ymin = Ri + 4s
l > 50 mm: Ymin = Ri + 5s

Voor vierkante gaten:

l ≤ 25 mm: Ymin = Ri + 3s
l > 25 en l ≤ 50 mm: Ymin = Ri + 3,5s
l > 50 mm: Ymin = Ri + 4s

Waarbij:

• Ymin = Minimale afstand tot onderkant gat (mm)
• Ri = Inwendige radius (mm) of breedte in het geval van vierkante / rechthoekige gaten
• s = Plaatdikte (mm)
• l = Gatlengte (mm)